ATIK DEĞİL DOĞAL KAYNAK!
Ziraat Mühendisi Kuturoğlu, fındık zurufunun atık değil toprak için doğal bir kaynak olduğunu söyledi.
Dünya fındık üretiminde en büyük paya sahip olan Türkiye, 2021 yılı FAO verilerine göre toplam üretimin %64’ünü karşıladı ve dünya fındık ihracatında ise %56’lık payla lider konumda yer aldı.
ÜRETİMİN NEREDEYSE TAMAMI KARADENİZ BÖLGESİNDE
Türkiye’de Çiftçi Kayıt Sistemi’ne göre 43 ilde fındık yetiştiriciliği yapılmasına rağmen ticari olarak üretimin tamamına yakını Ordu, Samsun, Giresun, Sakarya, Düzce, Trabzon, Zonguldak, Kocaeli, Artvin, Bartın, Kastamonu, Sinop, Gümüşhane, Rize, Bolu illerinde gerçekleştirilmekte. Dünya fındık yetiştiriciliğinde Türkiye geniş bir üretim alanına sahip olmasına rağmen dönüme fındık verimi düşük kalıyor. Dünya fındık veriminde 2021 yılında ABD 285 kg/da ile ilk sırada yer alırken Yunanistan 248 kg/da ile ikinci, Çin 195 kg/da ile üçüncü sırada yer almakta. Son beş yılın verim ortalamasına bakıldığında da ABD 231 kg/da ile ilk sırada yer alırken, Yunanistan 199 kg/da ile ikinci ve Ermenistan yine 199 kg/da ile üçüncü sırada. Türkiye’nin 2021 yılında fındık verimi 93 kg/da, son beş yılın verim ortalaması ise 91 kg/da ve fındık veriminde yıllara göre dalgalanma görülmesinin sebebi sadece periyodisite değil, iklim koşulları ve gerekli bakım işlemlerinin de yeterli düzeyde yapılmaması olarak gösterilmekte.
TOPRAĞIN VERİMLİLİĞİNİ ARTIRIYOR
Toprak özelliklerini iyileştirmede ve verimi artırmada tarımsal kökenli atıkların doğrudan veya kompostlanıp toprağa karıştırılması toprak kalitesi ve bitkisel üretimde önemlilik arz ederken, yapılan araştırmalar, fındık zurufunun önemini ortaya koymakta. Fındık Zurufu ve fındık zurufu kompostu uygulanan kil bünyeli fındık bahçesinde uygulamadan 6 ay sonra toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik kalite parametrelerinde artış sağladığını ortaya koyuyor.
Uzmanlar, fındık bitkisinin toprakta iyi bir şekilde gelişebilmesi ve verimin artması için koşulların yanı sıra bulunduğu ortamın fiziksel özelliğinin de önemli olduğunu söylüyor.Konunun uzmanlarına göre kültürel bakım işlemlerinde toprak yapısının iyileştirilmesi organik materyalin toprağa uygulanması ile sağlanmaktadır. Fiziksel koşulların iyileşmesi için de organik materyalin toprağa ilave edilmesi gerekmektedir. Kompost uygulamanın toprağın fiziksel özelliklerini iyileştirmesinin yanı sıra toprağın kimyasal ve biyolojik özelliklerini de iyileştirerek besin elementlerinin minerilazyonunu kontrole göre artırmaktadır.
Buna göre fındık zurufu atık değil, doğaya geri kazandırılacak değerli bir kaynak. Yakmak yerine kompost edilen zuruf, toprağın verimliliğini ve sağlığını artırıyor, maliyeti düşürüyor.
DOĞAL GÜBRE FINDIK ZURUFU TOPRAĞIN İLACI
Bölgede fındığın ayıklama makinesi olan patoza verildikten sonra geride kalan zurufunun atıldığını, çoğu zaman ahırlarda hayvan altlarında değerlendirildiğini ya da sobalarda yakacak olarak yakıldığını hatırlatan Ziraat Mühendisleri Odası Trabzon Şube Yönetim Kurulu Üyesi Ziraat Mühendisi Coşkun Kuturoğlu, bu atıkların gübre olarak değerlendirilmesinin önemine değindi.
Bunun yerine doğal gübre olarak kullanılmasının toprak ve ürün verimi açısından daha olumlu olacağını belirtenKuturoğlu; “Patozdan sonra atık durumuna dönüşen fındıkkabukları doğal iklim şartları altında bekletildiğinde doğal yolla kompost haline gelir. Bu durumda hayvan gübresi kadar verimli bir gübreye dönüşür. Karadeniz’in hayvan gübresi noktasında yaşadığı problem fındık kabuğu atıklarının değerlendirilmesi ile çözülebilir. Bu yöntem, Karadeniz toprağının sertliğini azaltarak, verimini arttıracaktır. Ayrıca kabukların yakılması ile yok olan organik maddeler toprağa geri kazandırılacaktır” dedi.
TARIMDA BİTKİ VE BESİN ELEMENTLERİNİN ÖNEMİ
Coşkun Kuturoğlu, zurufların güvenlik ve çevre açısından yakılmaması gerektiğini vurguladı. Kuturoğlu ayrıca, yol kenarlarına atılmasının can ve mal güvenliğini riske attığı, zurufların olgunlaşmadan gübreye dönüştürülmemesi aksi takdirde küf ve aflatoksin riski oluşturacağı noktasında üreticilerin dikkatli olması uyarısında bulundu.
“Tarımda bitki besin elementlerinin bitkilere ne şekilde ve nasıl kazandırılacağı önem arz etmektedir” diyen Kuturoğlu, konuyla ilgili değerlendirmesini sürdürdü.
Kuturoğlu; “Gerek organik tarım ve gerekse konvansiyonel tarım için geçerli olan en sağlıklı çözümse, bitkilerin bir borç olarak topraktan aldıkları bitki besin elementlerini tekrar organik gübre yolu ile toprağa kazandırılmasının gerçekleştirilmesidir. Bu bağlamda değerli bir organik madde kaynağı olan fındık zurufunu ‘kompost’ yaparak fındık bahçelerimizde doğal gübre olarak kullanmak mümkün” dedi.
ÖNEMLİ BİR ORGANİK MATERYAL
Ziraat Mühendisi Kuturoğlu; “İlimizde 1 milyon dekardan fazla alanda fındık üretimi yapılmakta olup hasat işleminden sonra fındığın patozla tanelenmesi esnasında atık olarak çıkan fındık zurufu önemli bir organik materyal kaynağıdır. Ortalama rakam vermek gerekirse 1 dekar alandan yaklaşık 20- 25 kg kadar fındık zurufu elde edilebilmektedir. Bölgemizde olduğu gibi İlimiz fındık bahçeleri topraklarında da organik madde miktarı yeterli düzeyde bulunmamaktadır. Fındık zurufu bu maksatla çok önemli kaynak olup zayi edilmemeli, yakılarak yok edilmemeli aksine kompost yapılarak değerlendirilmelidir. Fındık zurufu kompostu uygulaması ile organik madde miktarında artış olmakta, toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri iyileştirilerek verim ve kalitede artışlar sağlanabilmektedir” şeklinde konuştu.
MİKROBİYAL BİYOTEKNOLOJİK YÖNTEMLER
Kuturoğlu değerlendirmesini şöyle tamamladı; “Fındık zurufunun kendi halinde bırakılması durumunda olgunlaşması uzun zaman almaktadır. Mikrobiyal biyoteknolojik yöntemlerle birkaç ay içerisinde kompostlanabilmesi sağlanabilmekte ve zaman açısından büyük fayda sağlamaktadır. Üretici şartlarında zuruflar uygun zeminde 20 santimetrelik katmanlar halinde serilerek, her katmana olgunlaşmış ahır gübresi, tarım kireci uygulaması yapılarak ıslatılması ve havalandırılması suretiyle 6 ayla 1 yıl arasında olgunlaşması sağlanabilir. Bu şekilde olgunlaşan zurufta bulaşık olan hastalık etmeni mikroorganizmalarda yok olacaktır. Olgunlaşarak kullanılmaya hazır hale gelen kompost fındık bahçelerinde dal izdüşümlerine verilir.”
ZURUFTA UYGULAMA ADIMLARI İSE ŞÖYLE:
Zuruflar bahçede uygun bir alana yığın olarak yerleştirilmeli,
Bol su ile ıslatılarak ayrılmalı,
Her kata sönmüş kireç eklenmeli,
En az altı ay olgunlaştırılmalı (Bu süreç, zararlı mikroorganizmaların ortadan kalkmasını, organik madde bakımından zengin ve güvenli bir gübre elde edilmesini sağlar.
Maçka Haber Merkezi
Ali TİRİTOĞLU
