BEN DELİ MİYİM?
Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın roman kaynağı bitmez. Hayatının büyük bir bölümünü roman yazarak geçiren Gürpınar, bir çok konuyu ele aldı.
“Ben Deli Miyim?” adlı romanında anlattığı olaylar, okuyucuyu sarıp sarmalar. Bir mil üzerinde duran akıl, her an delirmeye adaydır.
Şadan annesiyle, ölen paşa babasının konağında yaşar. Şadan, kendine has özelliği olan biridir. Deli olup olmadığını her defasında ayna karşısında kendisine sorar. Aynayla kavga eden Şadan, annesiyle de pek geçinemez. Bir müddet sohbetten sonra mutlaka kavga eder. Buhranlı günler geçiren Şadan’ın en yakın arkadaşı Nuri’dir.
Kalender Nuri’de Şadan’dan farklı değildir. Aralarında tek fark vardır; evlenip, boşanması dört beş yaşında bir oğlunun olmasıdır.
Şadan, yaşadığı dönemin siyasi ve ekonomi hayatıyla da, yakından ilgilidir. Ekonomi sorunu yoktur. Ancak Kalender Nuri onun kadar şanslı değildir.
Kalender Nuri boşandıktan sonra çocuğunu annesine bırakır. Kendisi de, eve ara sıra uğrar.
Kalender Nuri, yeniden evlenmek istediğini çok güzel bir kadın sevdiğini, ancak annesinin evliliğe karşı olduğunu en yakın arkadaşı olan Şadan’a söyler. Bu konunda yardım etmesini ister.
Şadan, ne gibi yardım edeceğini sorar. Kalender Nuri, sevdiği kadının evli olduğunu konakta yaşadığını açık açık ifade eder.
Şadan, kadının sevip sevmediğini sorar. Kalender, kadının haberi olmadığını sadece kendisinin sevdiğini söyler.
Şadan, kadını nerede gördüğünü sorar. Kalender, teyzesinin evine yakın olduğunu ne yapmaları gerektiğini anlatır.
Akıllı mı deli mi olduğu belli olmayan iki arkadaş, yola çıkar. Yaptıkları planı uygulamaya geçirmek için teyzenin evinde kalırlar.
Kalender, Şadan’ın birkaç hafta doktor tarafından değişiklik yapması gerektiğini de, teyzeye söylemeyi ihmal etmez.
Kalender, evin üst katında ki, dürü binle konağı seyreder. Şadan’a da seyrettirir. Revan hanımın güzel kadın olduğuna Şadan’da tanık olur. Kalender planın ilk aşamasını devreye koymak için Revan Hanımla, kocası Haşmet beyin konakta olmadığı günü seçer.
Kalender, konağa hırsız gibi girer. Şadan’a gelmemesini tembihler.
Kalender, girdiği konakta ne tarafa gideceğini bilemez. Şaşkın vaziyette duvarların kenarlarına tutuna tutuna geniş bir salona girer. Konağın içerisi karanlık olduğundan etrafını fazla seçemez. Revan hanımın kardeşi Kalender’i görür görmez önce kim olduğunu ardından cennet tozu getirip getirmediğini sorar.
Kalender, biraz düşünür sonra getirdiğini söyler. Kalender gencin uyuşturucu bağımlısı olduğunu anlamakta gecikmez. Ve yardım etmesini teklif eder.
Revan hanımın kardeşi Sermet tek şartla yardım edeceğini söyler. Kalender, hiçbir fırsatı kaçırmamak için teklifi kabul eder.
Şadan konağın dış duvar dibinde Kalender’i fazla beklemez. Teyzenin evine gider.
Kalender’de konakta ki işini bitirdikten sonra teyzenin evine döner. Olan biteni Şadan’a anlatan Kalender, kesenin ağzını açmasını söyler.
Şadan’ın plandaki görevi maddi destektir.
İki akıllı deli Revan Hanımın kardeşi Sermet’i eğlence yerine getirir. Sermet gördükleri karşısında şaşırır. Eğlendikçe eğlenir, içtikçe içer. Başı dumanlanır.
Kalender, Revan hanıma gönderilmek üzere Şadan’a mektup yazdırır. Şadan, Revan hanıma ilanı aşk mektubu yazar. İmzasız mektup Sermet aracılığıyla konağa gönderilir.
Haşmet bey mektubu görecek ve Revan hanımdan şüphelenip boşayacak. Kalender’de Revan hanımla evlenecek.kalender’in plan bu.
Sermet, mektubu ablasının yatak odasında Haşmet beyin görebileceği bir yere koyar. Birkaç gün sonra Haşmet bey, mektubu bulur, karı koca arasında tartışma başlar.
Sermet olan biteni akıllı delilere anlatır. Kalender’in hoşuna gider. Yine eğlenceye gidip, yerler içerler.
Şadan, ikinci aşk mektubunu yazar. Sermet, mektubu yine ablasının yatak odasında Haşmet beyin görebileceği yere koyar.
Haşmet bey ikinci mektubu da bulur. Yine karı koca arasında tartışma başlar. Haşmet bey, aldatıldığına inanır.
Revan hanım, her ne kadar aldatmadığını, mektuplardan haberi olmadığını sevgilisinin bulunmadığını söylese de, kocasını inandıramaz.
Haşmet bey, gönlü kırık, kafası karışıktır. Sermet, konakta olan biteni iki deliye yine anlatır. Kalender, gelişen olaylardan çok sevindiğini söyler. Bu arada Şadan’da kendine göre hesap yapar. Revan’dan hoşlanır. Kendi kendine itirafta bulunur. Kalender’i fakir, pis, cahil biri olarak nitelendirir. Revan’la kendisinin evlenmesini daha uygun görür. Düşüncelerini arkadaşına belli etmez. Ancak içten içe Kalender’e kızar. Bir an cinnet geçirir. Kalender’in boğazına boğmak için yapışır. Kalender, kurtulmak için yalvarır. Ancak Şadan boğazını daha da sıkar. Nefes alamaz bir duruma gelen Kalender, can havliyle Şadan’ın elinden kurtulmayı başarır. Şadan, arkadaşına kinlenir. Revan’ı ona yakıştıramaz. Kalender, neden böyle yaptığını Şadan’a sorar. Şadan, daha çok sinirlenir. İki arkadaş, bir müddet görüşmez.
İki deli arkadaşın dargınlığı uzun sürmez. Sermet’le yine eğlence yerine giderler. Kalender, son planını açıklar. Sermet’in yardım etmesi gerektiğini bir kez daha vurgular. Sermet, eniştesinin pijamalarını çalacak, Kalender’i gizlice konağa alacak, gece yarısı ablasının yatağına yatıracak. Tabii bunlar Haşmet beyin poker partisinde olduğu gece yapılacak. Haşmet bey partiden konağa döndüğü zaman Kalender’i karısının yatağında bulacak.
Kalender, planı uygulamaya geçer. Sermet, söylenenleri yapar. Kalender, Sermet’in odasında beklemeye başlar. Bu arada içerler, konuşurlar. İçerler, konuşurlar.
Revan kitap okuduktan sonra yatağına yatar. Sermet, ablasını adım adım izleyip, Kalender’e anlatır. Revan’ın uyuduğundan emin olduktan sonra zil zurna sarhoş olan Kalender, Revan’ın odasına gidip yanına yatar. Çok geçmeden sızar.
Haşmet bey, pokerde kaybettiği için morali bozuk bir vaziyette yatak odasına gelir. Yatakta karısının yanında birinin yattığını görür. Gözlerine inanamaz. Kandili yaklaştırıp yatağa dikkatlice bakar. Evet doğru görmüştü yatakta bir başkası karısının yanında yatıyordu.
Aklından türlü türlü senaryolar geçirir. Kalender’i tartaklamaya başlar. O sırada Revan uyanır. Yanındaki yabancıyı görünce, yılan görmüş gibi bağırır. Karı koca, tartışır. Revan haberi olmadığını adamı tanımadığını söylese de, Haşmet bey Revan’ı boşar. Kalender’e de iki tekme indirir. Odanın köşesine sıkışan Kalender, karı kocayı ayırdığına sevinir. Revan, iki uşak çağırtıp Kalender’i polise teslim ettirir.
Revan, tanımadığı bir adamın yatak odasına kadar girdiğine şaşırır. Konakta herkesi sorguya çeker. Sermet’e de, sorar. Ancak Sermet bilgisi olmadığını ablasına söyler.
Revan hanım babasından kalan konakta yalnız kalır. Haşmet bey, çoktan çıkıp gitmiştir. Sermet, ablasına üzülse de, bir kere olan olmuştu.
Şadan, konakta yaşananları yakından bildiği için fırsatı bulup Revan’la evlenir. Kalender, Şadan’ın evlenmesini kabul edemez. Her gün tehdit, mektubu gönderir. Şadan’la Revan, tehdit mektuplarına karşı konaktaki güvenliği artırır.
Şadan, kendine has deliliğini belli etmemeye çalışır. Revan hanımla olduğu sırada, akıllı davranmak için kendini zorlar.
Bir gün Şadan ayna karşısına geçer. Bağırır, çağırır sonra aynayı tükürür. Revan hanım odaya girer. Ne yaptığını sormaya fırsat kalmadan Şadan, grip olduğunu hapşırıp aynayı kirlettiğini söyler.
Revan hanım, ıhlamur kaynattıracağını, Şadan’a istirahat etmesi gerektiğini de, söyler. Revan hanım Şadan’la yakından ilgilenir.
Kalender, Revan’ın sevdasından ne yapağını bilemez durumdadır. Kendisini değişik hallere sokar, çıplaklaşarak teneşire yatar. Hareketlerinden dolayı gazetelere konu olur. Nezarete atılır. Kalender, kendini saza söze vurur. Gittiği fakir meyhanelerde çalar söyler. Revana olan aşkını anlatır. Saç sakal uzar, kir pas içerisinde, yaşam sürer.
Şadan, beynini kemiren düşüncelerle dalıp gider. Kalender’in tehdit mektuplarını düşünür. Revan, mektuplardan rahatsız olduğunu Kalender’i öldürmekten başka çaresi bulunmadığın söyler.
Şadan, sakin olmasını kendisinin başka bir çözüm bulacağını karsı Revan’a anlatır. Bir haftalık süre ister. O süre içerisinde herhangi bir şey yapamazsa, kendi planını uygulamakta serbest olduğunu söyler.
Şadan, konaktan çıkar. Planı yoktur. Issız yerlere gider. Nasıl bir yol izleyeceğini düşünür. Tesadüfen sarmaşıklar arasında demir kapı görür. Yanına yaklaşarak, kapıyı itekler, ancak kapıda hareket olmaz. Birkaç uğraştan sonra kapıyı açar. Soğuk ve karanlık yüzüne çarpar. Şadan, taş merdivenleri tek tek iner. Adımları duvarlarda akis yapar. Şadan, farklı hayaller kurar. Birilerinin konuştuğunu duyar. Her ses kafasında ki düşüncelerle ilgilidir.
Cinayet işlemek için en uygun yer burası olduğunu söyleyen sese daha da kulak verir. Kararını o anda alır. Kalender’i mahzenin ortasında olan su dolu kuyuya atarak öldürmektir.
Şadan, geldiği merdivenlerden çıkarak, kendini kapının dışına atar. Kalender’in dolaştığı, sokaklara, meyhanelere gider. Aradığını çok geçmeden bulur.
Kalender Şadan’ı karşısında görünce çok sevinir. Eski dostuna meyhaneye gitmeyi önerir. Şadan, gidip gitmeme konusunda tereddüt etse de, Kalender’in dediği meyhaneye gider. Meyhane, Şadan’ın düşündüğünden daha pistir.
Kalender, Revan’ı unutamadığını söyler. Şadan, arkadaşının hadsizliğine zor tahammül eder. Aklında Kalender’i öldürmeyi geçirdiğinden fazla tepki vermek istemez.
Kalender, masalardan birine Şadan’la oturur. İçki ve meze ister. Şadan, teneke içindeki mezeleri tiksinir. Kalender, hem yer hem içer. İçtikçe de, konuşur. Şadan, bir kadeh bitirmeden dokuz on kadehi midesine indirir. Yine içer, yine içer.
Şadan’ın sinirleri gerilir. Kendini zor zapt eder.
Kalender, Revan’la yatacağını söyler. Şadan, çok kızar. Kalender, içkinin tesiriyle üç kişinin yatakta yatmasında mahzur olmadığını zor anlaşılır dille söyler.
Şadan, arkadaşına bakar. Ağzı çarpılmış, gözleri kan çanağına dönmüştür. Ayakta duracak hali kalmayan Kalender, kekelemeye de, başlar.
Şadan, önce, hamama götüreceğini söyleyip, bir arabaya binerler. Kalender, abuk subuk konuşmasına devam etse de, Şadan’ın aklından tek geçen onu öldürmektir. Arabacıyı mahzene yakın bir yerde durduran Şadan, Kalender’le iner.
Kalender, ayakta duracak halde değildir. Şadan, arkadaşını adeta sürükler. Kalender, kekeleyerek, konuşmasını sürdürür. Şadan mahzenin merdivenlerinden arkadaşıyla birlikte iner.
Kalender, hamama gelip gelmediklerini sorar. Şadan, az kaldığını söyler. mahzenin ortasındaki su dolu kuyuya Kalender’i sürükleyip atar. Çıkan sesi dinleyen Şadan, mutu olur. Demir kapının dışında Sermet’le karşılaşır. Şadan niçin geldiğini takip edip etmediğini sorar. Sermet, ne diyeceğini bilemez. Şadan, Kalender’e yardım etmek için gelip gelmediğini de, sorar. Sermet, eniştesine takip etmediğini tesadüfen karşılaştıklarını söylese de, Şadan’ın öfkesi dinmez. Şadan, ablasına bir şey söylememesi konusunda Sermet’ten söz alır. Brlikte konağa döneler.
Şadan, dalgın ve düşüncelidir. Revan ne olduğunu sorar. Şadan, bir iki lakırdıdan sonra Kalender’i öldürmek için kuyuya attığını söyler.
Revan; nerede nasıl olduğunu, kurtarmak için gitmeleri gerektiğini söyler. Şadan, karısından da şüphe duymaya başlar. Hareketlerini inceler, kıskanmaya başlar.
Kalender’e karşı neden yumuşadığını soran gözlerini Revan’ın gözlerine diker.
Revan; Şadan’a ne kadar anlatıysa Şadan, hiçbirine kanmaz. Kalender’in kuyuda ölmesi gerektiğini defalarca tekrarlar.
Revan, kocasına karşı hep yumuşak davrandığından yine aynı tavrı sergiler. Şadan, düşünceler arasında dolaşırken Kalender’in perdelerin arkasına saklandığını hayal eder. Kendilerini gözetlediği hissi beynini kemirir durur. Geçirdiği nöbetle kendini kaybeder.
Revan, gece gündüz eşiyle ilgilenir. Hissettirmeden iki uşak kapının arkasında hazır bekletir. Şadan, deliliğini artık hiçbir suretle saklamaz. Aklına gelen her şeyi açıktan söyler. Sokağa yalnız başına çıkmasına müsaade edilmez.
Şadan aklından Kalender’i çıkartmaz ölüp ölmediğinden emin olmak için mahzene gitmeye karar verir. Karısına sokağa çıkmak istediğini söyler.
Revan önce istemez. Ardından Sermet’le gitmesine izin verir. Şadan, Sermet’le birlikte konaktan çıkar.
Nereye gideceklerini bilmeyen Sermet, eniştesiyle birlikte yürür. Şadan, konuyu Sermet’e açar. Sermet, gitmemeleri hususunda eniştesine yalvarsa da, Şadan vazgeçmez. Konakta silahlar, bıçaklar, kesici aletler Şadan’dan saklandığından Şadan, çocukluk arkadaşının dükkanına gider.
Sermet, mağazada olan diğer kıyafetlere baktığı sırada, Şadan, arkadaşından silah satın alır. Sermet’in görmemesine dikkat eder.
Şadan, Sermet, mahzenin yolunu tutarlar. Taş basamaklardan kuyunun yanına inerler. Şadan, kuyunun başında Kalender’e seslenir. Seslenmeden sonra Kalender ses verir.
Şadan, fazla şaşırmaz. İki akıllı deli arasında karşılıklı diyalog başlar. Kalender, akıllandığını kurtarmasını ister. Şadan, hiddetle karşı çıkar. Kalender, iki gün de çok şey düşündüğünü Allah’a yalvardığını sözünden dönmeyeceğini söylese de, Şadan, Kalender Nuri’ye inanmaz.
Kalender Nuri, Revan’ı artık sevmediğini, mutu bir hayat sürmelerini temenni eder. Şadan, hiçbir şey kabul etmez. Taş toplamak için Sermet’ten yardım etmesini ister.
Genç, öldürmekten vazgeçmesi için eniştesine yalvarırı. Şadan, iki seçeneği olduğunu söyler. ya Kalender’le birlikte ölecek yada Kalender’i öldürmek için yardım edecek.
Sermet başka çaresinin olmadığını anlayınca, eniştesine yardım etmek için taş merdivenlerinden çıkar. Sermet bir yolunu bulup, kaçar.
Şadan, büyük taşları kuyunun içine yuvarlar. Kalender’in bağırmalarına yalvarmalarına aldırmadan, kuyunun ağzını taşlarla doldurur.
Konağa döndüğünde sinir krizleri geçirir. Revan’a Kalender’i öldürdüğünü, kuyuyu taşlarla doldurduğunu anlatır.
Revan, duydukları karşısında dehşete kapılır. Şadan’dan habersiz Sermet’le mahzene gider. Kalender’i kuyunun içinde kokmuş cesediyle karşılaşırlar.
Şadan, bir türlü Kalender’in etkisinden kurtulamaz. Revan’ın bakışlarına anlam yükler. Kalender’i Revan odanın bir kenarına saklandığına inanır. Kadının her hareketini sorgulayarak izler. Revan Şadan’ı her yerde korumak için çaba sarf eder.
Şadan’ın deliliği daha da, artar. Revan’ın pencereye doğru yürümesi Şadan’ı çileden çıkarır. Kalender’i perdenin arkasında sakladığından emin olarak, bir el ateş eder. Ardından silahı şakağına dayar. Ve intihar eder.
Revan şans eseri kurtulur. Şadan kanlar içinde yere düşer ve ölür.
DUYGU KARAHASANOĞLU
