Halit Fahri Ozansoy ( 1891 - 1971)

           Halit Fahri Ozansoy ( 1891 -  1971)

Halit Fahri Ozansoy ( 1891 - 1971)

            Halit Fahri Ozansoy ( 1891 -  1971)

 

1891´de İstanbul´da doğdu. 1971´de yine İstanbul´da yaşamını yitirdi. Bakırköy

Rüştiyesi ve Galatasaray Lisesi´ni bitirdi.

Uzun yıllar Muğla ve İstanbul´da lise öğretmenliği yaptı.

Ölümüne kadar Tercüman gazetesinde tiyatro eleştirileri ile edebiyatyazıları yayımlandı.

Fecr-i Ati´nin etkisinde kaldığı ilk şiirleri 1912´de "Rübâb" ve "Şehbal" dergilerinde yayınlandı.

Şiirlerini bir süre aruz vezniyle yazdı. "Aruza Veda" şiiriyle bu kalıbı bıraktı, hece ölçüsüne ve yalın Türkçe´ye yöneldi.

"Yeni Mecmua" çevresinde toplanan "Hecenin Beş Şairi" arasında yer aldı.

"Nedim" adında bir edebiyat dergisi çıkardı. Şiirleri Yarın, Hayat, Aydabir, Yarımay, Çınaraltı, Varlık, Hisar gibi dergilerde yayınlandı. Servet-i Fünun dergisinin yazı işleri müdürlüğünü yaptı.

Hüzün yansıtan şiirlerinde daha çok aşk ve kadın temalarını işledi. Şiirin yanısıra yayınlanmış roman ve oyunları ile anı kitapları da var.

Halit Fahri Ozansoy´un Eserleri

Şiir:

  • Rüya (1912),
  • Cenk Duyguları (1917),
  • Efsaneler (1919),
  • Zakkum (1920),
  • Bulutlara Yakın (192),
  • Gülistanlar Harabeler (1922),
  • Paravan (1929),
  • Balkonda Saatler (1931),
  • Sulara Dalan Gözler (1936),
  • Büyük Mabedin Eşiğinden (1938),
  • Hep Onun İçin (1962),
  • Sonsuz Gecelerin Ötesinde (1964).

Roman:

  • Sulara Giden Köprü (1939)
  • Âşıklar Yolunun Yolcuları (1939)

Tiyatro:

  • Baykuş (aruzla, 1916),
  • İlk Şair (aruzla, 1923),
  • Sönen Kandiller (heceyle, 1926),
  • Nedim (heceyle, 1932),
  • On Yılın Destanı (heceyle, 1933),
  • Hayalet (heceyle, 1936),
  • Ali Baba yahut Kırkharamiler (1936),
  • Fatma´nın Dileği (1938),
  • Bir Dolaptır Dönüyor (heceyle, oynanmadı, 1958),
  • İki Yanda (psiko-fantastik oyun, 1970).

Hatıra (Anı):

  • Edebiyatçılar Geçiyor (1939, genişletilmiş 2. basım 1967, daha da genişletilerek Edebiyatçılar Çevremde adıyla 1970),
  • Darülbedayi Devrinin Eski Günleri (1964)
  • Eski İstanbul Ramazanları (1968)

Araştırma-İnceleme:

  • İstanbul´un Sayın İkinci Seçmenlerine (1945),
  • Yunan Tiyatrosu: Tragedia (1946),
  • Şehir Tiyatrosunun 50. Yılı: Darülbedayi Devrinin... (1964).

Halit Fahri Ozansoy´un Şiirlerinden Örnekler

Vatan Destanı

O kadar dolu ki toprağın şanla,
Bir değil, sanki bin vatan gibisin.
Yüce dağlarına çöken dumanla
Göklerde yazılı destan gibisin.

Hep böyle bulutlar içinde başın,
Hilâli kucaklar her vatandaşın.
Geçse de asırlar, tazedir yaşın,
O kadar leventsin, fidan gibisin.

Çiçeksin, bayılır kuşlar kokundan,
Her dalın bir yay ki zümrüt okundan
Müjdeler fısıldar Ergenekon´dan:
Bu sese gönülden hayran gibisin.

Ey bütün cihana bedel Türkeli,
Açtığın cenklerin yoktur evveli.
Tarih bir nehir ki coşkundur seli.
Sen ona nisbetle, umman gibisin.

Bir yandan hep böyle taştın, köpürdün,
Bir yandan cefalı bir ömür sürdün,
Fakat ne derece ezildinse dün.
Şimdi gene tunçtan kalkan gibisin.

Bir insan nihayet kemikle ettir,
Bu et, bu kemiğe can hürriyettir.
En büyük hürriyet Cumhuriyettir,
Demek şimdi sen bir cihan gibisin.

Ey ana toprağı, ey Anadolu,
Açıldı önünde terakki yolu.
Hamdolsun her yanın bereket dolu,
Cennette bir yeşil meydan gibisin.

Yeni bir ay ördün al bayrağına,
Girdin en sonunda irfan bağına,
Medeni hayatın nur ırmağına
Ezelden susamış ceylan gibisin.

Sulara Dalan Gözler

Gözlerim daldı gitti bir rüya denizine, 
Sularda uzun uzun baktım ayın izine 
Dedim: Yirmi yaşımın ay ışığı değil bu, 
Hani başım düşerdi bir sevgili dizine.

Sular gene o sular, kıyı gene o kıyı, 
Gene çamlar dinliyor uzaktan bir şarkıyı, 
Ah artık görmüyorum eridi mi ne oldu? 
İri yeşil gözlerde gördüğüm pırıltıyı!

Kedim

Kedim henüz bir yaşında; 
Uyur hep soba başında. 
Hem cesurdur, hem de kurnaz. 
Bir tıkırtı duyar duymaz. 
Uyanır, aslan kesilir; 
Gözleri volkan kesilir. 
O geldiği günden beri 
Bizim evin fareleri 
Damdan, tavandan indiler, 
Birer deliğe sindiler. 
Koşup yakalıyor hemen 
Yuvasından, deliğinden 
Çıkanları diri diri. 
Artık bunlardan hiç biri 
Dolaplarıma girmiyor, 
Kitapları kemirmiyor.

Denizde Ay

İndi solgun ve ılık 
Ay ışığı denize 
Bal rengi bir tatlılık 
Çöktü gözlerinize.

Baktınız uzun uzun 
Bu sulara baktınız, 
Sulara ruhunuzun 
Tadını bıraktınız!

Bu tatla aydınlanan enginlere aktınız!

Aruza Veda

İlk hasretiyle gençliğimin ilk elemleri 
Ey paslı tellerinde gülen, ağlayan aruz 
Ey eski dost yâd edelim eski demleri 
Madem ki son sadânı dağıtmış, yorulmuşuz!

Anlat alevli bir çölün üstünde ansızın 
Billur sesinle hıçkırarak doğduğun günü. 
Binbir diyarda binbir ilahi güzel kızın 
Anlat nasıl terennümün inletti gönlünü.

Neydin gönülde, şimdi ne oldun zavallı sen
Hıçkır benim de bari bu son gizli nalemi. 
Timsalin asumanda ziyalarla işlenen 
Bir pembe gül mü, yoksa bir altın piyale mi?

Akşam gruba karşı tüten bir buhurdanın 
Hüznüyle şahit olma nihayet zevaline. 
İran yoluyla Zühre tâcın, nağme kervanın 
Şâhane geldiğin gibi şâhane git yine.

Biz şimdi başka bir ahenge bağlıyız: 
Aşk sazıyla geldi erenler bu meclise
Yalnız bugün senin gibi ölgün sadâlıyız 
Zira bu saz da parçalanır gülmek istese.

İncitmeden rübabını insafsız ellerin 
Zalim temaslarıyla zamanın sitemleri 
Ah ayrılırken, inleyerek paslı tellerin 
Ey eski dost, yad edelim eski demleri...

Anadolu Akşamı

Bir mektup parçası 
Sevgilim, ne kadar hüzünlü bilsen 
Bu ölgün akşamın ölgün bestesi, 
Uzak tepelerden, dağlardan esen 
Aşina olduğum rüzgarın sesi.

Gölgeler içinde ağaçlar yorgun, 
Her tarafta yetim bir tevekkül var. 
Sanki fısıldıyor Anadolu´nun 
Uyuyan ruhuna ninniler rüzgar.

Sürüler iniyor karşı bayırdan, 
Günün son ışığı vurmuş dereye. 
Bir Muğla türküsü yükseldi kırdan: 
"Ayşem, aygın baygın Ayşem, nereye? "

Dedikodu

Zaman bir böcek gibi sinsi, kenarda 
Koltukların didikler durur kadifesini, 
Hain bir kedi gözü parıldar lambalarda.

Şom ağızlar buz gibi üflerken nefesini, 
Bir beddua halinde uzatarak sesini 
Saat hırıltılarla can çekişir duvarda.

Marmara Geceleri

Solgun parıltılarla Marmara´ya dair 
Serpildiği geceler, suların billûr 
Musikîsi dağılır tenhâ sâhile. 
Hıçkırıklar duyulur uzaktan bile.

Vücuduna beyaz bir maşallah bürülü, 
Elinde bir sararmış menekşe gülü, 
Gezer çamlar altında hasta bir kadın; 
Baş örtüsü, göğsünde bir tül kanadın 
Bir damla ay süzülür kirpiklerine.

Haber sorar yavru bir bülbül eşinden, 
Bir ud sesi yükselir bir şehnişinden: 
Sonra bütün yalılar rüyâya dalar. 
Açıklarda beliren sessiz adalar.

Hizasını geçerek biraz ilerde 
Ziyâlarla öpüşen yelkenlilerde 
Bu rüyânın firâri, çılgın kuşları! 
Ziyâların sularla der-âguşları 
Uzayarak bir müddet geçer aradan.

En nihayet çekilirdi ay Marmara´dan: 
Eser karşı ufuktan hafif bir meltem; 
Bahçelerde çekerken güvercinler dem, 
Tekrar eder sahilin şâir suları 
Billûr musikisiyle bu hû hûları...